Klipsweet

Daar is opgetekende getuienis oor die gebruik van diereprodukte vir mediese behandeling in die Nama-kultuur wat amper 100 jaar terugdateer.

Laidler (1928) het die medisinale gebruik aangeteken van gedroogde ystervark maag (met die inhoud daarvan), gedroogde jakkalsnier, hiënamis, gedroogde akkedis, kankerkewer, gebrande volstruiseier (gemeng met vet) en dassie urine. Sommige van hierdie middels word steeds gebruik. Archer (1990) het opgemerk dat die diervet, rotssout, lewers van diere en die maaginhoud van ystervark steeds in Namakwaland (Leliefontein en die Richtersveld) gebruik word om “die krag van die medisyne te verbeter”.

Pappe (1847) het die term hyraceum gebruik vir 'n gewilde Kaapse middel wat vandag in Afrikaans algemeen bekend is as dassiepis. ’n Oulike alternatiewe naam daarvoor in Afrikaans is klipsweet.

Die dassie se gekonsentreerde urine ('n aanpassing om te oorleef in droë streke), wat gelos word op spesifieke plekke in rotsskeure, is tipies van die dier. Die dassie is ook ’n staat om te oorleef op aromatiese en harsagtige plantmateriaal, wat veroorsaak dat klipsweet ('n swarterige, teeragtige stof) ’n sterk, aromatiese en muskus reuk het. Dit kan met ouderdom gefossileer word en is chemies kompleks en veranderlik (Olsen et al., 2008).

Klipsweet kan geleidelik, deur die werking van reën en lug, omgeskakel word in salpeter (wit kaliumnitraat). Salpeter is tradisioneel in Europa gebruik as ’n diuretikum, ’n antipiretiese middel en as asma medisyne (Burger en Wachter, 1998).

Klipsweet word gebruik vir styfheid in die rug, rugpyn, maagpyn, epilepsie en senuweeprobleme (Pappe, 1847; Dykman, 1908; Kling, 1923; Laidler, 1928). Aftreksels en infusies word mondelings ingeneem as 'n teenmiddel vir enige tipe vergiftiging.

Epilepsie

Nelia Smit skryf: "Wil graag weet wat kan jou doen omtrent epileptiese aanvalle."

Epilepsie is 'n breinaandoening. Epileptiese aanvalle kom voor wanneer die normale werking van die brein onderbreek word. Die senuweestelsel word ontwrig en die lyer het op daardie stadium geen beheer oor sy / haar liggaam nie.

Daar is verskillende soorte epilepsie.

Koorsstuipe by kinders ouer as vyf jaar kan reeds 'n aanduiding wees van epilepsie. Die meeste persone wat hieraan ly kry reeds aanvalle voor hul 20 jaar oud is. Indien die aanvalle gereeld van jongs af voorkom is daar 'n goeie kans dat die aanvalle minder sal word soos die persoon ouer word. Soms verdwyn dit heeltemal.

Sommige mens is geneig om die neiging tot epilepsie te oorerf. Verskeie prikkels, wat op ander mense geen effek het nie, kan 'n aanval veroorsaak. Versteurde slaappatrone, alkohol, stres, 'n gevoeligheid vir lig en koors kan aanvalle meebring in hierdie mense.

Epilepsie kan ook die gevolg wees van infeksie, beserings, beroerte, lae bloedsuiker of alkohol.

Epilepsie kan nog nie genees word nie, maar dit kan so te sê volledig beheer word met medikasie.

Daar is sommige geneeshere wat wys op die belangrikheid van 'n ketogeniese dieet. Praat met jou dokter hieroor aangesien dit onder mediese toesig gevolg MOET word.

Epilepsielyers moet ook leer om te ontspan en leer hoe om stres in 'n lewens te beperk.

As 'n persoon 'n aanval kry moet jy NIE een van die volgende doen nie:
•Moet nie die aanvalle probeer keer deur die persoon vas te druk of iets anders te doen nie.
•Moet nie iets tussen die persoon se tande probeer plaas nie.
•Moet nie probeer om vir die persoon vloeistowwe te gee nie.
•Moet nie die persoon beweeg nie.

Wat jy wel kan doen is:
•Maak stywe klere om die nek los.
•Verwyder enige voorwerpe in die persoon se omgewing wat beserings kan veroorsaak.
•Bly by die persoon tot hulle herstel het.
•Skakel 'n dokter of ambulans indien die aanval langer as 'n paar minute duur of die persoon nie sy / haar bewussyn herwin nie.

Groot epilepsie

Die meeste groot epileptiese toevalle kom onverwags. Soms het die persoon wel ’n gevoel of een of ander ander aanduiding dat iets verkeerd is.

Simptome en tekens
• Die persoon raak skielik bewusteloos en val – soms gee die persoon ’n vreemde skree.
• Die persoon kan vir ’n paar sekondes verstyf en asemhaling kan ophou. Die mond en lippe sal blou word en die gesig en nek kan saamtrek.
• Die spiere ontspan dan en begin krampagtig saamtrek. Asemhaling kan dan moeilik wees en skuim kan by die mond uitkom. Die persoon kan ook beheer verloor oor hul blaas.
• Die spiere sal uiteindelik ontspan, maar die persoon sal nog ’n paar minute lank bewusteloos wees.
• Die hou gewoonlik nie langer aan as 5 minute nie. Daarna sal die asemhaling weer normaal word en die persoon sal wakker word, maar kan bedwelmd en deurmekaar voorkom.

Lees meer oor epilepsie en wat jy moet doen as iemand ’n aanval beleef.

Ligte epilepsie

Epilepsie is ’n toestand wat ontstaan as gevolg van kort onderbrekings in die normale elektriese aktiwiteit van die brein. Dit kan wissel van kortstondige onoplettendheid sonder verlies van bewussyn tot spierspasma en stuiptrekkings.

Ligte epilepsie verwys na kortstondige onoplettendheid. Dit kan as kind begin en tot volwassenheid duur. Mens kom dit nie altyd agter nie, want dit lyk soms of die persoon net dagdroom.

Simptome en tekens
• Die persoon staar in die niet.
• Tree vreemd op, byvoorbeeld kou aanhoudend, klap hulle lippe peuter met iets of se vreemde dinge.
• Die persoon sal nie noodwendig onthou wat gebeur het nie.

Lees meer oor epilepsie en wat jy moet doen as iemand ’n aanval beleef.

Bewusteloosheid

Jou bewegings, die funksies van jou liggaam en jou bewussynsvlak word deur jou senustelsel beheer.

Wanneer jy bewusteloos, of gedeeltelik bewusteloos, is dit ’n aanduiding dat jou brein nie normaal werk nie. Dit is potensieel gevaarlik vir jou.

Daar is verskeie oorsake van bewusteloosheid. Die algemeenste is: kopbeserings, floute, hartaanval, beroerte, asfiksie, epilepsie, skok, vergiftiging en diabetes.