Hoe om jou reuk en smaak terug te kry na Covid-19

Die eerste teken van Covid-19 is dikwels die verlies aan smaak en reuk. Selfs diegene sonder ander simptome ervaar dit. Dit is ’n onrusbarende gevoel as jy nie kos kan ruik of proe nie.

Reukverlies tydens en na ’n respiratoriese virus is niks nuut nie. Dit is nie die geval met Covid-19 nie, waar die reuk en smaakverlies voor enige respiratoriese simptome voorkom. Covid-19 is ’n unieke tipe respiratoriese virus wat vinnig die pad na die senuweestelsel vind. Die virus heg aan die reuksenuwee aan die bokant van die neus. Hierdie senuwee is verantwoordelik vir die oordrag van sensoriese inligting wat verband hou met reuk.

Een manier waarop mense hul smaak probeer aanwakker na Covid-19 is om aan uie te byt asof dit appels is. Dit klink absurd, maar dit kan wel werk.

Daar is geen verkeerde tyd om te probeer om jou reuksintuig en smaak te laat terugkeer nie. As jy Covid-19 het of onlangs herstel het daarvan, maar nog steeds reuk- en smaakverlies het, kan jy met reuk-oefeninge begin. Vitamien A aanvullings en steroïede neussproei kan ook help.

Reuk-oefening kan maklik tuis gedoen word en help baie om die vesels betrokke by reuk weer te laat werk. Begin deur te ruik aan algemene artikels in jou huis. Dit is goed om koffie, parfuum, sitrus of verskillende soorte essensiële olies te begin ruik - bemeester dit en gaan dan oor na ’n nuwe geur.

Hersteltyd wissel van pasiënt tot pasiënt. Terwyl sommige binne enkele dae herstel, kan dit maande duur, en dit kan daarom moeilik wees om te behandel. Pasiënte wat hul reuk verloor het na Covid-19, kan 'n newe-effek van parosmie hê, sodat dinge vir hulle baie sleg kan ruik wanneer hul reuksintuig terugkom.

Die goeie nuus is dat die meerderheid pasiënte vinnig herstel, dus is die verlies aan smaak en reuk tydelik. As jy nog steeds aan hierdie simptome ly nadat jy herstel het van ander Covid-simptome, moet jy meer reuk-oefeninge doen en oor-die-toonbank-steroïed-spuitmiddels gebruik.

Gaan spreek ’n dokter indien dit maande is en jy nog steeds nie kan ruik nie. Dit is ook belangrik om seker te maak dat daar nie ’n ander oorsaak van die verlies aan smaak en reuk is nie.

Spysverteringstelsel

Die menslike liggaam bestaan uit verskeie geïntegreerde stelsels wat uit verskillende organe bestaan en saamwerk om die liggaam as ‘n eenheid te laat funksioneer.

Hooffunksie van die spysverteringstelsel
Verantwoordelik vir die afbreek van voedsel in klein oplosbare deeltjies/voedingstowwe wat in die bloedstroom geabsorbeer en na die liggaamselle vervoer word om deel te vorm van metaboliese prosesse (assimilasie).

Die spysverteringstelsel bestaan uit verskeie dele van die spysverteringskanaal (die lang gedraaide pypvormige struktuur wat by die mond begin en by die anus eindig).

Vier hoofprosesse vind in verskillende dele van die spysverteringskanaal plaas
1. Ingestie – vind plaas wanneer voedsel of drank deur die mond ingeneem word.
2. Vertering – proses waartydens groot voedseldele in klein oplosbare deeltjies afgebreek word vir opname deur die selmembrane tydens absorpsie (meganies= fisiese afbreek van voedsel; chemiese = biochemiese afbreek van voedsel met die hulp van ensieme)
3. Absorpsie – wanneer verteerde opgeloste voedseldeeltjies/voedingstowwe in die spysverteringskanaal tot in die omringende selle van die spysverteringskanaal beweeg vanwaar dit deur die bloedstroom na liggaamselle vervoer word.
4. Egestie – proses waartydens onverteerde of ongewenste deeltjies vanuit die spysverteringskanaal beweeg in die vorm van faeses (ook bekend as defekasie)

Komponente van die spysverteringskanaal

1. Mond en esofagus
▪ Voedsel word fyngekou en met speeksel gemeng (begin van meganiese en chemiese vertering). Fyngekoude voedsel word gesluk en beweeg dan deur die esofagus na die maag.
▪ Die sterk onwillekeurige spiere van die esofagus trek ritmies saam en verslap om voedsel na maag te forseer (die proses staan bekend as peristalse)
2.Maag
▪ Spieragtige sakagtige orgaan
▪ Skei verteringsap af wat ensieme en soutsuur bevat om voedsel chemies af te breek (vertering)
▪ Gedeeltelik verteerde voedsel vorm ‘n dik vloeistof genaamd chym.
3.Dunderm
▪ Verteringsappe wat deur kliere in die wande van dunderm afgeskei word is verantwoordelik vir die meeste vertering van chym tot in oplosbare voedingstowwe/deeltjies sodat absorpsie kan plaasvind.
4.Dikderm (kolon)
▪ Spieragtige buis wat strek vanaf die dunderm tot by die anus
▪ Dien as tydelike stoorplek vir onverteerde afvalmateriaal (faeces) bv. oortollige water, soute en onverteerbare vesel.
5.Rektum en anus
▪ Die oorblywende faeces beweeg deur tot in die rektum en dan na die anus vanwaar egestie plaasvind.

Gesondheidskwessies wat met die spysverteringstelsel verband hou
1.Ulkusse– veroorsaak deur skade aan die binnevoering van die mond, esofagus, maagwand of boonste deel van die dunderm. Maagsere kan ook deur bakterieë en sekere medikasie veroorsaak word en kan met antibiotika behandel word. Sielkundige stres en oormaat suurafskeiding kan ook tot maagsere lei.
2.Anorexia nervosa – een van vele eetsteurnisse wat veroorsaak word deur ‘n abnormale vrees vir gewigsopname wat daartoe lei dat mense hulself uithonger. Kan lei tot beenverdunning, nierskade, hartprobleme en selfs die dood.
3.Diarree – die oormatige uitskei van waterige faeces wat kan lei tot dehidrasie. Kan veroorsaak word deur bakteriële of virale infeksies. Simptome sluit in koors, braking en maagkrampe. Indien onbehandel, veral in jong kinders en babas, kan dit lei tot die dood.
4.Sirrose van die lewer.– beskadiging van lewerweefsel. Sommige hoofoorsake sluit in: kroniese alkoholisme, virale infeksie soos byvoorbeeld hepatitis B, C en D of vetlewersiekte wat deur oorgewig of diabetes veroorsaak word.

Kruie vir kwale: Swelling

Verdun arnika-olie met water vir die verligting van pyn en swelsel as gevolg van kneusplekke en verstuitings. 30 druppels van die olie word gebruik vir elke eetlepel water. ’n Stukkie verband of material word in die oplossing geweek en op die beseerde plek geplaas. Herhaal gereeld. Jy kan ook 30 druppels byvoeg voor jy pappe of trekpleister opsit.


Medisinale gebruike van kruie

Kruiegids

Antimoonwyn

Antimoonwyn is tradisioneel gemaak deur wyn te laat staan in ’n houer gemaak van antimoon. Normaalweg word dit vir ten minste een dag gelos. As die suurinhoud van die wyn te hoog is en dit word te lank in die metaalhouer gelos kan dit giftig raak.

Hierdie preparaat kan gebruik word vir verkoue en koors en maak ook die slym los by hoesbuie. Volwassenes kan 10 tot 30 druppels in kanferwater drie of vier keer per dag neem met slaaptyd. Kinders kan ’n dosis van 5 tot 10 druppels gegee word.

Kanferwater

’n Klein bietjie kanfer word opgelos in water om kanferwater te maak. Normaalweg word kanferwater gebruik vir die verligting van winderigheid en maagpyn.

Kruie vir kwale: Fungus

Naels is soms bruin en stukkend as gevolg van 'n fungus. Jy kan dit probeer behandel met tea tree olie. Smeer dit met watte aan die naels en los dit vir 10 minute. Borsel dit daarna liggies met 'n ou tandeborsel of sagte borsel. Dit behoort te werk as die infeksie onlangs begin het.

♦♦♦

Voeg tiemie-olie by jou badwater om te help om toonnael-fungus te bekamp.


Medisinale gebruike van kruie

Kruiegids

Neonatale lugweginfeksie

Neonatale lugweginfeksies, veral longontsteking, kan lewensgevaarlik wees vir babas. Laer lugweginfeksies kan voor, tydens of na die geboorte opgedoen word. Infeksies in die boonste lugweë sluit in otitis, sinusitis, rinitis, laringitis, trageïtis en brongitis.

Die oorsaak kan een van verskeie virusse wees. Covid-19 kan dit ook veroorsaak.

Behandeling hang af van die oorsaak van die infeksie. Dit moet onder mediese toesig geskied.