Geelkoors

Geelkoors is ’n ongeneeslike virusinfeksie wat aanleiding gee tot hoë koors, geelsug en, in ernstige gevalle, bloeding uit die slymvliese en die sogenaamde “swart braking”. Die muskiet Aëdes aegypti is die belangrikste draers van die virus wat mense infekteer.

As gevolg van die tempo toe waarteen die siekte uit die reënwoude na stedelike gebiede versprei vrees wêreldgesondheidsowerhede dat epidemies (weer) in die afsienbare toekoms kan uitbreek - veral omdat die meeste lande nie doeltreffende waarnemingstelsels het waarvolgens die siekte vroeg opgespoor en onder beheer gebring kan word nie. Daar is geen behandeling of geneesmiddel vir geelkoors nie, slegs voorkoming deur inenting. In sommige gevalle herstel pasiënte spontaan van die siekte, hoewel hy of sy nog ’n ruk lank aan geelsug kan ly. ’n Pasiënt wat van geelkoors herstel, is daarna immuun teen die siekte en sal nie weer ’n aanval kry nie.

In 1939 het die Suid-Afrikaanse geneesheer en navorser Max Theiler in samewerking met Hugh Smith ’n entstof ontwikkel wat immuniteit teen die siekte verleen. Theiler het die Nobelprys vir sy werk ontvang. Die entstof is een van die veiligste en doeltreffendste entstowwe wat tot dusvêr ontwikkel is. Dit verleen volle beskerming teen geelkoors in meer as 90 persent van mense wat ingeënt word. Die grootskaalse gebruik van die entstof het bygedra tot die doeltreffende beheer van die siekte in groot dele van die wêreld en dit het die vrees vir geelkoors grootliks besweer.

Suid-Afrika is vry van geelkoors, maar koorsmuskiete word in die land aangetref, veral in die subtropiese kusgordel van KwaZulu-Natal. Die Departement Gesondheid het streng voorkomende maatreëls ingestel om te verhoed dat die siekte die land binnekom. Alle besoekers uit gebiede waar geelkoors endemies is, moet kan bewys dat hulle ingeënt is teen die siekte, en alle vliegtuie en skepe uit sulke gebiede moet volgens wet met insekdoders bespuit word om te verseker dat geen koorsmuskiete die land binnekom nie. Gesondheidsowerhede in geelkoors-endemiese lande word ook volgens ’n internasionale ooreenkoms verplig om hul lughawens te vrywaar teen geelkoorsmuskiete.

Simptome en tekens
Die eerste simptome van geelkoors verskyn binne 3 tot 6 dae nadat ’n pasiënt met die virus besmet is. Dit begin met hoë koors, hoofpyn en rugpyn en gedurende die eerste fase ontwikkel pasiënte ook naarheid en braking. Hierdie simptome verdwyn mettertyd en die pasiënt se koors daal, net om vier, vyf dae later weer te begin styg. Die tweede fase van die siekte word gekenmerk deur geelsug, bloeiende slymvliese en braking van bloed. Dit gaan ook gepaard met ’n aftakeling van die hart, lewer en niere.

Die naam geelkoors verwys na die geel voorkoms van geelkoorspasiënte se vel as gevolg van die opbou van galpigment in die vel wanneer die virus die lewerselle vernietig. Pasiënte met ernstige geelkoors sterf gewoonlik binne ’n week tot 10 dae na die eerste simptome verskyn het.

Vergiftiging

’n Gif is ’n stof wat tydelike of permanente skade kan aanrig indien dit in die liggaam kom. Daar is jaarliks ongelukke met gifstowwe wat in alledaagse gebruik is.

Jy moet sodra moontlik mediese hulp kry. Moet nooit probeer om die persoon te laat opgooi nie. Nie net is dit ondoeltreffend nie, dit kan ook die situasie vererger.

Hierdie dieet goed vir jou brein

Mense met ’n dieet ryk aan groente, vrugte, neute en vis het waarskynlik groter breine. Dit is volgens ’n studie gepubliseer in die joernaal Neurology®.

Mense met ’n groter brein het gewoonlik beter kognitiewe vermoëns.

Die studie het bevind die beste dieet bestaan uit groente, vrugte, neute, volgraan, suiwel en vis, maar ook ’n beperkte hoeveelheid suikerhoudende drankies.

Behalwe dieet is daar ook bevind dat die volgende faktore ’n invloed het op breinvolume: hoë bloeddruk, rook en fisieke aktiwiteit.

Die studie is uitgevoer op ’n paar duisend Nederlanders. Meer navorsing is waarskynlik nodig om die bevindings te bevestig.

Die navorsers is verbonde aan Erasmus Universiteit Rotterdam.

Bosluiskoors

Bosluiskoors is 'n siekte wat deur bosluise oorgedra word. Die natuurlike gashere van die siekte is klein soogdiere soos hase en jakkalse.

Die siekte kom oral voor waar bosluise voorkom.

Simptome en tekens
Sewe dae nadat die persoon deur ’n bosluis gebyt is begin die simptome van hoofpyn en soms ook ’n rooi uitslag. Daar is gewoonlik ’n tipiese bytwond sigbaar, ’n opgehewe, pynlike rooi area op die vel met ’n swart kol in die middel. Bosluiskoors is selde dodelik.

Persone wat gereeld aan die siekte blootgestel word ontwikkel dikwels ’n immuniteit daarteen.

Oefening verlaag jou kanse op hartversaking

Deur meer as 11 000 Amerikaanse volwassenes se vlakke van fisieke aktiwiteit mettertyd te ontleed het navorsers van die Johns Hopkins Medicine tot die gevolgtrekking gekom dat gereelde oefening oor die periode van ses jaar ’n beduidende verminderde risiko van hartversaking teweegbring.

In dieselfde ontleding is bevind dat ses jaar sonder oefening ’n verhoogde risiko vir hartsiektes teweegbring.

Anders as ’n hartaanval, waarin hartspier sterf, word hartversaking gekenmerk deur 'n langdurige, chroniese onvermoë van die hart om genoeg bloed te pomp, of hard genoeg te pomp om die nodige suurstof in die liggaam te bring. Die risikofaktore van die versteuring is die grootste oorsaak van hospitalisasie by persone ouer as 65 jaar, dit sluit in hoë bloeddruk, hoë cholesterol, diabetes, rook en ’n familiegeskiedenis van hartversaking.

Ontdek: Die menslike liggaam

Hierdie boek gee nuuskierige agies die kans om die wonders van die menslike liggaam te ontdek.

Dit bied ’n omvattende blik op liggaamsprosesse –– van die kleinste selletjies tot die stelsels wat mense aan die lewe hou! Kinders kan onder andere ontdek hoeveel bloed deur die hart gepomp word, hoeveel spiere gebruik word om te glimlag en hoe die neus en ore binne-in lyk.

Die inhoud sluit in die menslike liggaam, mites, toorkrag en die geneeskunde, studie en disseksie, mikroskopiese liggaam, kyk sonder om te sny, liggaam se raamwerk, binne-in been, gewrigte, spierkrag, spiere, senuweestelsel, brein, binne-in die brein, vel en voel, oë en sien, ore en hoor, ruik en proe, hormone, die hart, in omloop, bloed, asemhaling, binne-in die longe, eet, vertering, afvalverwydering, manlik en vroulik, nuwe lewe, groei en ontwikkeling, die toekoms, tydlyn, vind meer uit. Die foto's en detail in die boek sal enige kind se belangstelling prikkel!

Hondsdolheid (Rabies)

Hondsdolheid is ’n dodelike virussiekte wat in diere soos honde, jakkalse, meerkatte, hiënas, vlermuise asook die mens voorkom. Die virus word in speeksel uitgeskei en tas die senustelsel aan. Die virus word deur die byt of krap van ’n besmette dier na die mens oorgedra. Die speeksel kan ook die siekte oordra wanneer dit in aanraking kom met die oë, mond of neus. In 99% van gevalle word dit deur ’n hondebyt veroorsaak in Suid-Afrika. In die Amerikas is vlêrmuisbyte die mees algemene oorsaak van hondsdolheid by mense en minder as 5% is afkomstig van honde.

Die tydperk wat verloop vandat die infeksie plaasvind in mense totdat die eerste simptome verskyn duur tipies 1 tot 3 maande. Die aanvanklike tekens en simptome is dikwels aspesifiek soos bv. koors en hoofpyn. Soos dit vererger veroorsaak dit inflammasie van die brein. Tekens en simptome kan insluit gedeeltelike verlamming, angstigheid, slaaploosheid, verwarring, abnormale gedrag, hallusinasies en soms selfs ’n koma. Wanneer die pasiënt simptome begin vertoon, is die behandeling gewoonlik nie meer effektief nie en die kanse op die dood is 99%. Mense sterf gewoonlik 2 tot 10 dae nadat die eerste simptome verskyn het.

Behandeling na blootstelling kan die siekte verhoed, indien die behandeling binne 10 dae na infeksie toegedien word. Wanneer ’n vlermuis in die slaapkamer gevind word, word dit beskou as ’n rede om behandeling toe te pas omdat ’n mens nie weet of die dier jou dalk in die nag gebyt het nie. Was die wond so gou as moontlik met seep en water vir sowat vyf minute. Povidoonjodium of alkohol word aanbeveel om die virus verder te verswak.

Inentingsprogramme en dierebeheer het die risiko van hondsdolheid, afkomstig van honde, verlaag.