Soek op hierdie werf

Gebruik die alfabetiese gids om te soek vir mediese inligting of tradisionele boererate.

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W Z Medisinale gebruike van kruie Kruiegids

29.5.25

Kruie vir kwale: Maagpyn

Balsem Vita, ’n preparaat van verskillende olies, word aanbeveel vir die verligting van maagpyn. Dit kan met veiligheid vir kinders en babas gegee word. Vir volwassenes 20 – 30 druppels 4 of 5 keer daagliks saam met warm water of tee. 10 druppels is genoeg vir kinders en 5 druppels in bietjie lou soet water vir babas.
Die olies wat gebruik word vir die preparaat is kassia, laventel, naeltjie, neutmuskaat en tiemie.

♦♦♦

Makkalmoes word tradisioneel deur die Zoeloe mense gebruik om maagkrampe te behandel. Die risome word normaalweg gekook en gebruik.

♦♦♦

Die Zoeloes gebruik al lank reeds watersalie vir maagpyn. Die resep is twee blare in ’n koppie kookwater getrek vir 5 minute. Gooi deur ’n siffie en drink.

♦♦♦

Neem 2 tot 4 blare van die kankerbossie en week dit 3 minute in ’n koppie kookwater. Volgens die Khoi kan jy hierdie flou tee kan jy drink vir maagprobleme.

♦♦♦

Vir maagprobleme. Week ’n takkie wilde salie in ’n koppie kookwater vir 10 minute.
Gooi dit deur ’n siffie en meng 3 eetlepels Engelse sout by en bietjie suurlemoensap. Hou die mengsel in ’n lugdigte houer en gee die pasiënt gereeld klein bietjies daarvan.

♦♦♦

Gooi ’n koppie kookwater oor ’n eetlepel wilde salie blare en laat dit trek vir 5 minute. Daarom meer drinkbaar te maak kan jy dit versoet met heuning en ’n skyfie suurlemoen byvoeg. Die tee kan gedrink word vir maagprobleme.

♦♦♦

Die blare van die maagpynbossie word al jare in die Wes-Kaap gebruik as medikasie vir maagpyn. Trek 10 g blare in ’n koppie kookwater vir 5 minute. Drink dit stadig.

♦♦♦

’n Sterk aftreksel gemaak van die bitterbos kan eerste ding in die oggend gedrink word as ’n vinnig werkende lakseermiddel. Let asseblief daarop dat dit oormatige sweet en slaaploosheid kan veroorsaak.

♦♦♦

Die gereelde gebruik van rooibostee kan verligting bied vir maagpyn.

♦♦♦

Voeg ’n paar wildeals-spruite by ’n bottel brandewyn. Laat staan vir ’n week en skud daagliks. ’n Eetlepel hiervan twee maal per dag vir maagkrampe.

♦♦♦

Boegoebrandewyn is tot in die twintigste eeu nog vir maagkwale benut en daar is vandag nog boegoe vir dit voorskryf. Een teelepel, twee maal per dag.
Hierdie medikasie word gemaak deur ’n paar jong takkies boegoe by een bottel brandewyn te voeg. Maak toe en laat staan vir ’n week, terwyl jy dit een keer per dag goed skud.

♦♦♦

Bosboegoe kan ook gebruik word. Voeg ’n paar bosboegoe-spruite by ’n bottel brandewyn. Laat staan vir ’n week en skud daagliks. ’n Eetlepel hiervan twee maal per dag.

♦♦♦

Kapokbos kan gebruik word vir die behandeling hiervan. Maak ’n tee van die blare.

♦♦♦

Meng 2 liter water met 2 eetlepels heuning, 1 eetlepel fyngekapte gemmer en 1 eetlepel gemaalde kaneel. Hou in die yskas en drink gereeld ’n bietjie daarvan.

♦♦♦

Die Hollandse setlaars het geglo dat die vrugte van die koekemakranka voordelig is vir jou maag. Hulle het die vrugte by brandewyn gevoeg en dit gebruik as medisyne.

Maak vir jou koekemakrankabrandewyn en drink dit as jou maag nie lekker voel nie.

(foto: Robert Jacob Gordon 1743-1795 The Man and his Travels at the Cape deur Patrick Cullinan)

♦♦♦

Laat jong takkies van ’n renosterbos trek in ’n bottel brandewyn. Drink soggens en saans sowat 30 mℓ hiervan. Dit help vir verskeie maagkwale, soos byvoorbeeld maagsere.

♦♦♦

Vars basielkruid help om maagkrampe te verminder.

♦♦♦

Maak tee met vinkel. Dit help vir maagpyn.

♦♦♦

Stamp die blare van die wilde als bos fyn en sit op 'n lap met asyn en plaas die lap op die maag van 'n baba met maagpyn.

♦♦♦

Trek die blare van die wilde als bos soos tee en drink.

♦♦♦

Medisinale gebruike van kruie

Kruiegids

28.5.25

Die bontaalwyn

Die bontaalwyn (Aloe maculata) word tradisioneel deur die Zoeloe-mense en ander groepe in Suider-Afrika gebruik om simptome te behandel wat met verkoues en griep geassosieer word. Die Afrikaanse naam kom van die plant se gespikkelde blare.

Die bontaalwyn word so gebruik
1. Blaarsap
Die blare van die bontaalwyn word rou gekou of fyngemaak om die jel of sap te onttrek. Hierdie jel kan oraal ingeneem word om seer keel te verlig, koors te verminder en algemene ongemak wat met verkoues en griep geassosieer word, te verlig.

2. Tee
Die sap of sap van die blare word soms met warm water of kruietee gemeng en gedrink. Daar word geglo dat dit help om slym skoon te maak, die immuunstelsel te ondersteun en as 'n ligte middel om minder ernstige vergiftiging te behandel.

3. Blaarjel
Die jel van die blare kan op die bors gesmeer word om kongestie te verlig of op die voorkop om hoofpyn wat deur griep of koors veroorsaak word, te verlig.

Medisinale eienskappe wat die gebruik daarvan ondersteun
Alhoewel wetenskaplike studies oor Aloe maculata beperk is, bevat verwante aalwynspesies verbindings soos:
Polisakkariede – bekend vir immuun stimulerende eienskappe.
Antrakinoon – wat antimikrobiese en anti-inflammatoriese effekte het.
Flavonoïede en fenoliese verbindings – met antioksidante.
Hierdie bestanddele dra waarskynlik by tot die plant se tradisionele gebruik in die behandeling van respiratoriese infeksies soos verkoues en griep.

Belangrik!
Tradisionele kennis word dikwels mondelings oorgedra, dus kan presiese voorbereidingsmetodes en selfs beskrywings van bestanddele tussen genesers en streke verskil.
Alhoewel dit oor die algemeen as veilig in klein medisinale dosisse beskou word, bevat Aloe maculata aloïen, 'n bitter verbinding wat toksies kan wees of spysverteringsprobleme in groot hoeveelhede kan veroorsaak. Interne gebruik moet met omsigtigheid benader word en verkieslik onder leiding van 'n opgeleide praktisyn.

27.5.25

Kruie vir kwale: Longe

Die vars blare van die kransaalwyn word gekap of fyngemaak en dan in water gekook om 'n tee of aftreksel te maak.
Dit word gedrink om kongestie te verlig.
Soms word heuning of ander medisinale kruie, soos die blare van die lemoenbossie of gemmer, bygevoeg om die doeltreffendheid te verbeter. (is reeds gebruik, gaan na volgende)

♦♦♦

Makkalmoes word tradisioneel deur die Zoeloe mense gebruik om longkwale te behandel. Die risome word normaalweg gekook en gebruik.

♦♦♦

Die Zoeloes gebruik al lank reeds watersalie vir longprobleme. Die resep is twee blare in ’n koppie kookwater getrek vir 5 minute. Gooi deur ’n siffie en drink.

♦♦♦

Tee van die wilde salie word wêreldwyd gebruik vir die behandeling van borskwale.
Gooi ’n koppie kookwater oor ’n eetlepel wilde salie blare en laat dit trek vir 5 minute. Om dit meer drinkbaar te maak kan jy dit versoet met heuning en ’n skyfie suurlemoen byvoeg.

♦♦♦

Gooi ’n koppie kookwater oor ’n kwart koppie vars sewejaartjie-blare. Laat dit trek vir 5 minute.
Gooi deur ’n siffie en drink vir borskwale.

♦♦♦

Plaas ’n ¼ koppie klimop-blare in 1 koppie kookwater en laat trek vir 5 minute.
Gooi deur ’n siffie en geur met heuning na smaak.
Drink dit vir borskwale.

♦♦♦

Gekookte suurvye kan gebruik word vir die behandeling van longkwale.

♦♦♦

Neem 2 tot 4 kankerbossie blare en week dit 3 minute in ’n koppie kookwater. Heelwat Suid-Afrikaners gebruik dit vir borsprobleme.

Medisinale gebruike van kruie

Kruiegids

26.5.25

Eet goed, lyk goed

Sekere kossoorte hou jou nie net gesond nie, maar laat jou ook goed lyk:

Appelasyn
Hou die vel soepel en sag. Breek ook vette af en help met vertering.

Wortels
Hou die plooie weg.

Kaas
Beveg bakterieë in die mond en verhoed tandbederf.

Citrusvrugte
Hou plooie weg.

Rooibosbessies
Hou die uitskeidingskanale skoon en beveg bakterieë.

Knoffel
Hou plooie weg.

Patats
Hou die plooie weg.

Tamaties
Hou jou vel gesond.

Water... Water... Water...
Die goeie goeters wat al die vullis uit die liggaam spoel.

22.5.25

Kruie vir kwale: Koliek

Die Zoeloes gebruik al lank reeds watersalie vir koliek. Die resep is twee blare in ’n koppie kookwater getrek vir 5 minute. Gooi deur ’n siffie en drink.

♦♦♦

Balsem Vita word aanbeveel vir die verligting van koliek. Dit kan met veiligheid vir babas gegee word. 5 druppels in bietjie lou soet water vir babas.
Die olies wat gebruik word vir die preparaat is kassia, laventel, naeltjie, neutmuskaat en tiemie.

♦♦♦

Medisinale gebruike van kruie

Kruiegids



(foto: William Fortunato)

21.5.25

Kruie vir kwale: Hoes

Die vars blare van die kransaalwyn word gekap of fyngemaak en dan in water gekook om 'n tee of aftreksel te maak.
Dit word gedrink om hoes te verlig.
Soms word heuning of ander medisinale kruie, soos die blare van die lemoenbossie of gemmer, bygevoeg om die doeltreffendheid te verbeter.

♦♦♦

Vir hoes week Rastafariërs een wildeknoffel plant se bol en blare in kookwater vir 10 minute. Die aftreksel word dan as ’n tee gedrink.

♦♦♦

Die Zoeloes gebruik al lank reeds watersalie vir hoes. Die resep is twee blare in ’n koppie kookwater getrek vir 5 minute. Gooi deur ’n siffie en drink.

♦♦♦

Gooi ’n koppie kookwater oor ’n eetlepel geelblomsalie blare en laat dit trek vir 5 minute. Om dit meer drinkbaar te maak kan jy dit versoet met heuning en ’n skyfie suurlemoen byvoeg.
Die Nama mense gebruik al lank tee van geelblomsalie vir die behandeling van hoes. .

♦♦♦

Tee van die wilde salie word wêreldwyd gebruik vir die behandeling van hoes en ander borskwale.
Gooi ’n koppie kookwater oor ’n eetlepel wilde salie blare en laat dit trek vir 5 minute. Daarom meer drinkbaar te maak kan jy dit versoet met heuning en ’n skyfie suurlemoen byvoeg.
As jy hoes moet jy daarvan drink direk na die hoesbui. Jy kan ook ’n blaar kou om te help met hoes of ’n seer keel.

♦♦♦

Gebruik 10 g wildedagga-blare, stele en/of blomme om ’n tee mee te maak. Laat dit vir 5 minute trek voor jy dit deur ’n siffie gooi.
Drink dit vir hoes.

♦♦♦

Jy het ’n takkie kapokbos van omtrent jou duim se lengte nodig. Gooi ’n koppie kookwater daaroor en laat trek vir 5 minute.
Dreineer en voeg bietjie heuning en suurlemoensap by en drink dit vir hoes.

♦♦♦

Gooi ’n koppie kookwater oor ’n paar gedroogde takkies heuningtee en laat dit trek vir 20 minute. Drink dit ten minste 4 keer per dag vir hoes.

♦♦♦

Gebruik 10 g vars tiemie om ’n tee mee te maak. Laat dit vir 5 minute trek voor jy dit deur ’n siffie gooi. Roer 5 mℓ heuning by.
Drink die tee vir hoes.

♦♦♦

Plaas 5 g vars, gekapte wildewingerd-blare in 1 koppie kookwater en laat trek vir 5 minute.
Drink dit vir hoes.

♦♦♦

Plaas ’n ¼ koppie klimop-blare in 1 koppie kookwater en laat trek vir 5 minute.
Gooi deur ’n siffie en geur met heuning na smaak.
Drink dit vir hoes.

♦♦♦

Maak die wortel van die noem-noem skoon en maak fyn. Gebruik 2 teelepels in ’n koppie warm water. Drink dit vir hoes.

♦♦♦

Gooi ’n koppie kookwater oor ’n paar blare van die medisynebossie en laat trek vir 5 minute.
Gooi deur ’n sif en drink vir hoes.

♦♦♦

Voeg ’n paar wildeals-spruite by ’n bottel brandewyn. Laat staan vir ’n week en skud daagliks. ’n Eetlepel hiervan twee maal per dag vir hoes.

♦♦♦

Gebruik 5 g vars wildeals blare om ’n tee mee te maak. Laat dit vir 5 minute trek voor jy die blare verwyder. Roer 5 mℓ heuning by.
Drink die tee vir hoes.

♦♦♦

Gooi kookwater oor ’n teelepel bloekomblare (Eucalyptus globulus) gemeng met ’n teelepel bokboegoe (Coleonema pulchellum). Laat dit trek vir 5 minute. Gooi deur ’n siffie en drink vir hoes.

♦♦♦

Een teelepel boegoebrandewyn, twee maal per dag.
Lees hier hoe om boegoebrandewyn te maak.

♦♦♦

Kook ´n stuk saliebos in water tot die vloeistof lyk soos sterk tee.
Neem een koppie daarvan en kook dit tot ’n stroop saam met 500 ml suiker.
Voeg 1 botteltjie borsdruppels en 125 ml suurlemoensap by en skud goed.
Drink 15 ml hiervan 3 maal per dag.

♦♦♦

Sny ’n wit ui in dun skyfies en strooi bruinsuiker daaroor. Laat die staan sodat dit ’n stroop kan trek. Gee dan 5 mℓ van die stroop elke uur. Dit sal help vir hoes.

♦♦♦

Jy kan jou eie hoesstroop maak deur gelyke hoeveelhede suurlemoensap en heuning te meng.

♦♦♦

Peperwortel is jare gelede gereeld gebruik om hoes mee te behandel. Jy berei jou eie hoesstroop van die plant. Behou die wortel se skil, maar was en skrop dit deeglik. Sny dit dan in skyfies. Strooi ’n dik laag bruinsuiker oor en laat staan vir 24 uur. Dan gooi jy die los suiker af en kook die res op tot sag. Neem 5 mℓ wanneer jy ’n hoesbui het.

♦♦♦

Kou ses naeltjies en sluk die sap in.

♦♦♦

George Moore skryf:
"Man, ek het so 'n lelike hoesie gekry die winter toe sê 'n ou taante om die draai van my ek moet die volgende gebruik:
1 half jack gemmer brandewyn
1 middelslag ui
2 huisies knoffel
1 bottel heuning
Gooi die heuning en brandewyn in 'n potjie en verhit stadig maar nie kook nie, rasper dan die ui en knoffel baie fyn en gooi by die brandewyn en heuning laat so vir 10 minute staan en gooi in bottels maak seker dat die ui en knoffel gelyk verdeel is in al die bottels. Gebruik dan so 2 eetlepels op 'n slag vir hoes maar nou nie te veel nie anders moet 'n mens dan 'n raad vir wingerdgriep gaan soek. So elke 2 ure het gewerk vir my."


Medisinale gebruike van kruie

Kruiegids

20.5.25

Baba sukkel met winde en krampe

Jou baba is net 'n paar weke oud en sukkel met krampe en winde. Nadat hulle gedrink het wil die winde net nie uit nie. Jy probeer om hulle dieet reg te maak, maar weet nie wat maak gas en wat nie. Jy is raadop.

Dit gebeur wel dat sekere voedselsoorte soms 'n baba kan irriteer, maar ons soek te veel die fout by ons dieet. Navorsing ondersteun nie die idee dat ons dieet ons baba's winderig maak nie. Sommige baba's is gewoon meer winderig as ander. Dit is as gevolg van die baba se spysverteringstelsel wat nog leer om aan te pas in die nuwe omstandighede. Tyd sal heel moontlik jou probleem oplos. Enkele ander dinge waarvoor jy kan pasop is:
• Te veel melk te gou - baba kry nie kans om goed te sluk nie en daar kom te veel lug in saam met die melk
• Huil - baba huil baie en sluk wind in die proses

Indien dit wel iets is wat jy inneem waarvoor baba sensitief is sal sy ook ander simptome toon soos braking, diarree, 'n neus wat loop of 'n uitslag.



(foto: Michael Morse)